مرغ گینه خصوصیات مرغان مروارید جزو رده ی پرندگان قرقاول محسوب میشوند، این مرغان به علت دارابودن بدنی قوی و نسبتآ گرد و توپر جلب توجه میکنند. اندازه مرغ گینه ای در نژادهای مختلف متفاوت بوده و ما بین ۴۰ تا ۷۲ سانتیمتر در طول است و وزن آنها نیز به ۷۰۰ گرم تا ۲/۵ کیلو گرم میرسد. معمولا علامت خاصی برای تشخیص جنسیت این پرنده وجود ندارد ولی قدر مسلم آن است که نرها از مادها بزرگترند و مادها دارای جثه ای ظریفتر و صدایی که از خود تولید میکنند تندتر و آرامتر است و شاخ نرها کمی بزرگتر از جنس ماده است. فعالیت این پرندگان در طول روز است و معمولا در هنگام گرمای طاقت فرسای ظهر به استراحت پرداخته و در هنگام غروب بدنبال درختی برای گذراندن شب میگردند و تا صبحگاهان بر بالای درخت باقی می مانند. بیشتر فعالیت مرغان گینه ای در طی ساعات اولیه صبحگاه و قبل از غروب آفتاب می باشد. مرغهای آفریقایی در خارج از فصل جفتگیری دارای زندگی اجتماعی و بصورت گروهی می باشند. این رابطه گروهی بسیار قوی و پایدار است . معمولا گروههای ۱۰ تا ۴۰ تایی هستند اما تا تعداد ۲۰۰ عدد در یک گروه از این پرندگان در ساوانا دیده شده . این پرندگان از قلمرو خاصی برای خویش دفاع نمیکنند و نیاز به حرکت زیاد دارند و بسیار ترسو و عصبی میباشند که سبب جیغ زدنهای پی در پی آنها در هنگام ترس خواهد شد. در فصل جفتگیری معمولا هر جفت به دنبال مکانی مناسب چون درون تنه درختان، لابلای بوته های انبوه و علوفه های بلند و متراکم و یا در درون سوراخی در زمین گشته و با پیدا نمودن محل مناسب ماده ها شروع به ساخت لانه که جمع آوری علوفه های خشک است ، می کنند . در این هنگام نر پرنده از وی جدا شده و در فاصله ای مشخص به نگهبانی و آگاه ساختن مرغ ماده از خطرات احتمالی با صدای بلند می پردازد. در شرایط مناسب این پرندگان تا دو مرتبه در سال اقدام به جفتگیری ، تخم گذاری و پرورش جوجه می نمایند. بلوغ مرغان شاخدار در سن ۶ تا هفت ماهگی به سن بلوغ میرسند. مرغ مادر اقدام به گذاردن ۴ تا ۱۹ عدد تخم نموده و زمان خارج شدن جوجه ها از تخم ۲۳ تا ۲۸ روز به طول می انجامد . جوجه ها بعد از خارج شدن از تخم بلافاصله لانه را ترک کرده و در کنار والدین بدنبال غذا گشته و به گروه می پیوندند. در تمام مدتی که مادر بر روی تخم ها خوابیده جفت وی به نگهبانی در اطراف لانه می پردازد. بزرگترین دشمن جوجه ها گربه ها ، کلاغها و دیگر پرندگان شکاری، جانوران چون سمور و روباه و موش صحرایی و … می باشند. متوسط تولید تخم و میزان مصرف دان مرغان مروارید در یک دوره ی ۳۰۰ روزه تخمگذاری تعداد تخم تولیدی وزن متوسط تخم تولیدی ۴۷٫۷ گرم مقدار دان مصرفی ۱۱۷٫۳ گرم دان مصرف شده برای تولید یک عدد تخم ۲۴۱ گرم ۵٫۱۵۹ کیلوگرم مقایسه کمی و کیفی تخم مرغان مروارید و تخم مرغ معمولی اجزاء وزن کل وزن پوسته وزن زرده وزن سفیده ۳۴٫۱ گرم (۵۸٫۸%) ۱۰۱ میلی گرم ۵۵۵ (I.E) ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۰٫۱۳ میلیگرم جوجه کشی در جوجه کشی مصنوعی دمای مطلوب برای تخم ها ۳۷/۵ درجه سانتیگراد است. حرارت مناسب برای جوجه ها در هفته اول ۳۶ تا ۳۸ درجه سانتیگراد بوده که می توان هر هفته دو درجه حرارت را کاهش داد و به ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتیگراد رسانید. میزان رطوبت مناسب بین ۵۵ تا ۶۰ درصد میباشد. رعایت سکوت و نور کم دائمی سبب جلوگیری از ترس جوجه ها و نشان دادن عکس العملهای شدید می گردد. با توجه به مصرف کم آب توسط جوجه ها ، بهداشت محیط و آب سالم و ظروف تمیز غذاخوری و ضد عفونی محیط توسط قارچ کشهای مخصوص سالن های پرورش طیور بخصوص در ۸ هفته اول نقش بزرگی را برای جلوگیری از تلفات احتمالی جوجه ها ایفا می کند. وزن تخم ها در حدود ۴۰ گرم و در نژادهای پرورشی این مرغ تعداد تخم های گذارده شده به ۱۷۰عدد در طول سال می رسد. اولین تخم بطور معمول در سن ۳۱ هفتگی گذاشته می شود. جوجه ها نر مرغان گینه ای در سن ۴تا ۶ هفتگی از رشد بیشتری برخوردار می باشند. در سن ۱۰ تا ۱۴ هفتگی رشد جوجه های ماده بیشتر از نرها می شود. عادات غذایی غذای اصلی این پرندگان تشکیل شده از میوه ، گل ، برگ ، بذر و ریشه گیاهان ، علف و حشراتی همچون کرم ، جیرجیرک ، سوسک ، ملخ ، هزار پا ،عنکبوت ،کنه ،مورچه ، حلزون ، و دگر حشرات بی مهره و حتی مارهای کوچک می باشد . درصد بالای غذای یافت شده در چینه دادن این پرندگان در نوع پرورشی دانه های ذرت بوده البته باید در نظر داشت که در گونه های مختلف تنوع غذایی نیز متفاوت است. با تحقیقاتی که بر روی گونه های وحشی این پرندگان انجام گرفته است مشخص شده که آنان در هنگام یافتن غذا دسته های میمونها را تعقیب میکنند تا ته ماندهای غذاهایی که از بالای درخت به پائین می ریزد را بخورند. این پرندگان حتی بدنبال دسته های پاویانها یا گله های دیگر حیوانات براه می افتند تا حشراتی را که از ترس آنها در چراگاه از جلوی آنان اقدام به فرار کردند را شکار کنند. احتیاجات پروتئینی مرغ شاخدار بیشتر از مرغان محلی است. در طول دوران تخمگذاری مرغ مادر نیاز به ۱۰۰ تا ۱۱۰ گرم غذای مناسب چون مخلوط دانه ذرت با کنجاله بادام زمینی ،تخم پنبه ،علوفه و غیروه که در واقع تامین کننده نیازهای بدنش چون کلسیم ،فسفر ، پروتئین خام،لایزین،میتونین ،میتونین سیستین است را دارد. بیماریها مرغان شاخدار نسبت به پرندگان دیگر مقاوت بیشتری را در قبال بیماریهای مرسوم در میان طیور همچون بیماریهای ویروسی و باکتریایی از خود نشان میدهند جوجه های مرغان شاخدار در طول هفته های اول زندگی خویش ( ۸ هفتگی) در مقابل بیماریهای مختلف چون نیوکاسل مقاوم نیستند. تاکنون بیش از چهارده نوع بیماری (ویروسی، باکتریایی، انگلی، و کمبود تغذیه ای به عنوان مثال ویتامین B2 که سبب خمیدگی انگشتان پا میگردد). در بین جوجه ها به ثبت رسیده ، در نظر داشته باشید که اعمال مدیریت صحیح علی الخصوص رعایت اصول بهداشتی همچون شرایط ویژه ی حاکم در سالن های معمولی مرغداری است میتواند در هفته های اولیه از مرگ و میر جوجه ها جلوگیری بعمل آورد. سایر موارد مرغهای پرورشی بعد از ۱۰ تا ۱۲ هفته با وزن ۱/۶ کیلوگرم به بازار عرضه می گردند. .گوشت مرغ گینه ای بسیار نرم و دارای مقدار کمی چربی ولی سرشار از پروتئین و کلسترول کم است و به عنوان تامین کننده منبع ویتامین B6 ، سلنیوم و ویتامینهای دیگر مورد نیاز بدن انسان میباشد. متاسفانه کشاورزان در آفریقای جنوبی بر اساس یک باور غلط به این پرندگان مفید به چشم آفت می نگرند در صورتیکه هیچگونه دلیل منطقی برای این اندیشه غلط وجود ندارد و در واقع این پرندگان مفید اقدام به از بین بردن آفات مزارع می نمایند. در بعضی نقاط برای مبارزه و کنترل کنه از مرغان شاخدار استفاده می گردد. این پرنده قادر به پرواز در فواصل کوتاه میباشد و محیط آپارتمانی و خانه مکان مناسبی برای نگهداری از آن نمی باشد و فقط محیط های باز چون باغ و مزارع مناسب است. از سر و صدا و انسان بیزار است و بسیار سخت اهلی میشود.اصول پرورش و نگهداری مرغ گینه یا مرغ مروارید (شاخدار)
۱۵۹٫۴ عدد
دان مصرف شده برای تولید یک کیلو تخم
تخم مرغ مروارید
تخم مرغ معمولی
۴۶٫۹ گرم (۱۰۰%)
۵۸ گرم (۱۰۰%)
۸ گرم (۱۷٫۱%)
۶٫۶ گرم (۱۱٫۴%)
۱۵٫۸ گرم (۳۳٫۷%)
۱۷٫۳ گرم (۲۹٫۸%)
۲۳٫۱ گرم (۴۹٫۲%)
فسفر
۶۱٫۴ میلی گرم
ویتامین a
۹۲۷ (I.E)
ویتامین E
۲٫۳ میلی گرم
ویتامین B2
۷٫۶ میلی گرم
قرقاول
مقدمه
پرورش قرقاول در سالهای اخیر در بسیاری از کشورهای جهان به خاطر استفاده از گوشت، رهاسازی در شکارگاهها و بهره برداری به صورت شکار به یک شاخه مهم از پرورش پرندگان تبدیل شده است. با آن که پرورش این پرنده در عمل به دلیل ریزه کاریهایش مشکلاتی را در بردارد اما در مقیاس کوچکتر با توجه به قابلیت استفاده از محیط زیست و نادر بودن نوع وحشی آن ، یکی از سودآورترین پرندگان نسبت به دیگرا پرندگان همطراز از خود است.
قرقاول از جمله پرندگان بومی و نادر در ایران است که در مراتع و بوته زارها زندگی میکند. این پرنده در زبان محلی تورنگ یاتیرنگ نامیده میشود. قرقاول یکی از زیباترین پرندگان ایران است و به نوعی جز مجموعه تنوع زیستی ایران محسوب میشود که با تغذیه از دانه‌های گیاهی و حشرات میتواند در حفظ محصولات کشاورزی مفید باشد.
گونه‌های قرقاول در ایران
قرقاولهای ایران همه از یک گونه‌اند ولی با توجه به پراکندگی جغرافیایی و تفاوتهای ظاهری برخی آنها را به ۴ زیر گونه تقسیم میکنند:
- قرقاولهای ارسباران و دشت مغان
- قرقاولهای تالش از آستارا تا چالوس
- قرقاولهای گلستان از بابل تا گلستان
- قرقاولهای سرخس و حوالی رودخانه مرزی هریرود
اهداف تحقیقات قرقاول در ایران
عمده اهداف پرورش قرقاول در ایران ایجاد پرورشگاههای مناسب و مزارع مادر برای تولید تخمهای نطفه‌دار ، رها سازی تعدادی از این پرنده در مکانهایی که نسل این پرنده در حال انقراض است، حفظ ذخائر ژنتیکی کشور ، جذب توریست و شکارچیان به مناطق دیدنی و بکر کشور ، تهیه قرقاول برای باغ وحشها به منظور بازدید عموم میباشد.
تفاوت ظاهری جنس نر و ماده
جنس نر و ماده قرقاول کاملا باهم فرق دارند. آنها معمولا از گونه به گونه دیگر از لحاظ رنگ پر متنوعند. نرهای بالغ پرو بال رنگین و دمی دراز و سر و گردن آنها سبز تیره و براق است. قرقاولهای ماده دارای رنگ پرهای نخودی تیره ، با لکه‌های قهوه‌ای زیاد و به رنگ محیط اطراف میباشد. قرقاولهای نر دارای صدایی شبیه به کورکور میباشند و غالبا به هنگام هیجان و تحریک سرو صدای زیادی در زیستگاه خویش ایجاد میکنند. نرها ۸۸ سانتیمتر و ماده‌ها بین ۵۳ تا ۶۲ سانتیمتر طول دارند. سر این پرنده به رنگ سبز براق و پوست برهنه دور چشمش قرمز روشن است.
نکات کلیدی در پرورش قرقاول
جوجه کشی
جوجه قرقاول یک روزه همانند سایر حیوانات تازه متولد شده به مراقبتهای ویژه و بخصوص دسترسی به غذاهای کافی نیاز دارد. همچنین سالن محل پرورش جوجه‌ها باید دراری فضای کافی باشد و در ضمن کاملا تمیز و ضدعفونی شده باشد. هر جوجه قرقاول نیاز به ۰٫۵ فوت مربع فضا دارد. کف سالن باید با خاک اره پوشیده شده باشد و هرگز نباید از کاغذ و مواد نامناسب دیگر برای پوشش بستر استفاده کنیم چرا که جوجه قرقاول در ایستادن روی سطوح صاف ، همواره دچار مشکل میشود. هر مادر مصنوعی برای حداقل ۲۰۰ الی ۲۵۰ جوجه در نظر گرفته میشود.
از آنجایی که معمولا دسترسی به تخم مرغهای نطفه‌دار در اواخر بهار و اوایل تابستان امکان پذیر است به منابع حرارتی چندانی برای تولید گرما در سالن احتیاج نمیباشد. معمولا برای اعمال برنامه‌های نوری در سالن از لامپهای مادون قرمز استفاده میشود. این لامپها باید حاوی پرتوهای نور قرمز رنگ باشد چرا که نور سفید باعث ایجاد مشکلات دگرخواری و کانیبالیسم در سالن پرورش میشود.
دانخوریها معمولا بعد از هفته اول باید عموما در مکانهای از سالن تعبیه شوند که نور مادون قرمز مستقیما بر مواد خوراکی نتابد زیرا باعث تخریب ویتامینهای موجود در جیره بخصوص ریبوفلاوین میشود. دمای مادر مصنوعی در هفته اول باید ۱۰۰ درجه فارنهایت باشد و ۲۴ ساعت قبل از ورود جوجه‌های قرقاول به سالن باید دمای مناسب در داخل سالن تامین گردد. نظارت و بازرسی مستمر سالن بخصوص در روزهای اول و دوم ضروری میباشد و عملکرد لامپهای مادون قرمز سالن باید بررسی شود.
بعد از هفته اول دمای سالن به تدریج ۵ درجه کاهش می‌یابد تا اینکه نهایتا در ۸۵ درجه فارنهایت باقی می‌ماند. بعد از گذراندن ۴ هفته پرورش از منابع حرارتی کمتری در سالن استفاده کرد ولی بهر حال توصیه میشود که در هر زمان برای پیشگیری از وقوع مسائلی مانند لرزیدن قرقاولها و دیگر مسائل پیش بینی شده، آماده راه اندازی سیستمهای حرارتی موجود در سالن بود. در دوره تخمگذاری قرقاولها دمای سالن در حدود ۷۰ الی ۸۰ درجه فارنهایت توصیه میشود.
تغذیه
دسترسی به غذا برای جوجه‌های قرقاول از ضروریات انکارناپذیر پرورش میباشد. جیره‌های غذایی پرندگان زینتی و یا بوقلمون توسط چندین شرکت تجاری آمریکایی تولید میشود که قابل اطمینان و توصیه میباشد. جیره آغازین باید حاوی ۲۸ الی ۳۰ درصد پروتئین باشد که برای برآورد احتیاجات این پرنده برای رشد سریع و پردرآوری ضروری میباشد. جیره‌های که به شکل کرامبل و خمیری ارائه میشوند نتایج رضایت بخشی را موجب گردیده‌اند. اما باید توجه داشت که جوجه‌های قرقاول قادر به مصرف خوراک پلت شده تا سن سه هفتگی نیستند. جیره‌های غذایی قرقاول باید حتما حاوی کوکسیدواستات باشد تا از ابتلا به کوکسیدیوز ( میکروارگانیسم های مولد بیماری در طیور وحیوانات میتواند منشا باکتریایی، ویروسی، انگلی یا پارازیتی وحتی قارچی داشته باشند. در این میان کوکسیدیوز جزو بیماری های انگلی تک یاخته ای میباشد و مبارزه با کوکسیدیوزاز مسائل مهم دامپروری ودامپزشکی است ، این بیماری با اسهال وتورم روده در طیور خود را نشان میدهد وبه جز کوکسیدیوز کلیوی غازها، کوکسیدیوز طیور اصولا روده ها را مبتلا میکند ) جلوگیری شود.
احتیاجات آب
آب از نیازمندیهای اصلی قرقاولهای جوان محسوب میشود. خنکی و تمیزی آب باید همواره رعایت شود. ابتدا می‌توان از سنگهای رنگین و سنگ مرمر در ظروف آب قرقاولها استفاده کرد تا از خیس شدن آنها در نتیجه ورود به داخل آبخوری جلوگیری کند. محل قرار گرفتن آبخوریها باید دور از خارج از محل نصب مادر مصنوعی باشد. یک قرقاول در حال رشد به ۲ الی ۵ گالن آب نیاز دارد و ۲۰۰ قرقاول در حال رشد بعد از دو هفته اول روزانه به ۵ گالن آب نیاز دارند.
کانیبالیسم و پرکنی
قرقاولهای پرورشی تمایل به کانیبالیسم و پرکنی یکدیگر را در دوره رشد دارند. این مسئله معمولا هنگام کمبودهای تغذیه‌ای و نبود آب و غذای کافی و دمای مناسب سالن اتفاق می‌افتد. ازدحام بیش از حد جوجه‌ها معمولا در مواقع استفاده از نور سفید در سالن مشاهده میشود. وقتی کانیبالیسم شروع میشود کنترل آن غیر ممکن است و معمولا تمام تلاشیهای مربوط را باید بر روی جنبه‌های پیشگیری قضیه باید معطوف کرد.
اصول بهداشتی سالنهای پرورش قرقاول
سرکشی مداوم و پیوسته گل پرورشی ، رمز موفقیت یک دوره پرورشی و تضمین کننده سلامتی گله است. به عنوان مثال اگر مشاهده شود که پرندگان در یک جا بیش از حد اذحام نموده‌اند و یا به حالت غیر طبیعی ایستاده‌اند و یا مشاهده مرگ و میر و تلفات غیر طبیعی در سالن ، مواردی است که ما را در تشخیص به موقع و سبب شناسی وقایع کمک میکند. باید همواره به خاطر داشت که پیشگیری بیماری بیش از درمان باید مورد توجه قرار گیرد.
از اصول بهداشتی لازم در سالنهای پرورش قرقاول تمیزی و ضدعفونی سالن و تجهیزات و عاری بودن اقلام غذایی از کپک و قارچهای آلوده کننده میباشد. قرقاولها اکثرا به بیماریهایی که مرغ دچار میشود با همان علائم به آن امراض مبتلا میشوند. از بیشترین بیماریهای رایج بین قرقاولها می‌توان به کوکسیدوز ، آلودگهای انگلی ، مسمومیتهای قارچی و بوتولیسم اشاره نمود. که در صورت مشاهده یکی از نشانه‌های آلودگی به این بیماریها باید سریعا دامپزشکان و متخصصان مربوط را به کمک طلبید.
